เชื้อบาซิลลัส ซับทีลีส : บีเอส ( Bacillus subtilis , BS) เป็นเชื้อแบคทีเรียที่มีประโยชน์ ถูกผลิตให้อยู่ในรูปผงสปอร์แห้งและสปอร์ในสารเหลว ใช้ป้องกันและกำจัดโรคพืชหลายชนิด เช่น โรคทีเกิดจากเชื้อรา แบคทีเรีย และโรคแอนแทรคโนส 

 

กลไกการทำลายของเชื้อบีเอส

เชื้อบาซิลลัส ซับทีลีส : บีเอส ( Bacillus subtilis , BS) เป็นเชื้อแบคทีเรียทีปกติจะอาศัยอยู่ภายในพืช โดยไม่ก่อให้เกิดผลเสียหายต่อพืชที่อาศัยอยู่มีคุณสมบัติที่เป็นเชื้อจุลินทรีย์ต่อต้านที่มีศักยภาพในการลดอัตราการเกิดโรคพืช โดยสามารถเข้าทำลายเชื้อโรคพืชโดยตรงและบางครั้งจะสร้างสารปฏิชีวนะได้หลายชนิด คุณสมบัติเด่นของเชื้อคือมีความสามารถในการแก่งแย่งธาตุอาหารได้ดีกว่าจุลินทรีย์ชนิดอื่นๆในสภาพแวดล้อมที่ขาดแคลน

โรคและเชื้อสาเหตุที่ใช้ บีเอส ควบคุมได้

โรค

เชื้อสาเหตุ

โรครากและโคนเน่า (Rot)

โรคเหี่ยว (Wilt)

เชื้อรา Fusarium spp.

เชื้อรา Phytophthora spp.

เชื้อรา Pythium sp.

เชื้อรา Rhizoctonia sp.

เชื้อรา Sclerotium sp.

โรคเน่าเละ (Soft rot)

เชื้อแบคทีเรีย Erwinia spp.

โรคเหี่ยวเขียว (Bacterial wilt)

เชื้อแบคทีเรีย Pseudomonas solanacearum

โรคใบแห้ง (Bacterial blight)

เชื้อแบคทีรีย Xanthomonas spp.

โรคแคงเคอร์ (Canker)

ชื้อแบคทีเรีย Xanthomonas spp.

โรคใบจุด (Leaf spot)

เชื้อรา Cercospora spp.

เชื้อรา Septoria sp.

โรคแอนแทรคโนส (Antractnose)

เชื้อรา Colletotrichum sp.

 

 

 

วิธีการใช้

  1. ผสม บีเอส โดยใช้อัตราส่วน 80-100 ซีซี. ผสมน้ำ 20 ลิตร พ่นทุก ๆ 5-7 วัน
  2. ผสมสารจับใบ และควรฉีดพ่นในตอนเย็น เนื่องจาก บีเอส ถูกทำลายด้วยแสงยูวี
  3. ฉีดพ่นติดต่อกัน 2-3 ครั้ง ช่วงที่ศัตรูพืชระบาด หากระบาดรุนแรง ควรใช้อัตราส่วน 100-120 ซีซี. ผสมน้ำ 20 ลิตร ฉีดพ่นที่ต้นพืชให้เปียกชุ่ม

 

เทคนิคการใช้เชื้อบีทีให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น

  1. ห้ามการผสมสารเคมีกำจัดแมลง ฮอร์โมนพืช สารเคมีหรือปุ๋ยทางใบใดๆลงไป
  2. ฉีดพ่นในเวลาประมาณ 5โมงเย็นหรือมีแสงแดดน้อย
  3. ควรรดน้ำบริเวณโคนต้นให้เกิดความชื้นก่อนฉีดพ่นให้ทั่วทรงพุ่ม ใต้ใบ กิ่งก้าน โคนต้น รวมถึงพื้นดินรอบๆโคนต้น
  4. ฉีดพ่นทุก 10-15 วัน เพื่อป้องกันหรือฉีดพ่นทุก 3 วันเป็นเวลา 3 ครั้งติดต่อกันเพื่อทำลายเชื้อโรคหลังมีอาการของโรค

 

การผลิตขยายเชื้อบีเอส

            อุปกรณ์

  1. ถังพลาสติกชนิดมีฝาปิด ขนาดความจุ 40 – 50 ลิตร ควรเป็นถังทึบแสง
  2. เครื่องปั๊มอากาศ 1 ตัว
  3. เชื้อ Bacillus subtilis 0.5 ลิตร
  4. นมข้นหวาน 4 กระป๋อง
  5. กากน้ำตาล 2 ลิตร
  6. น้ำสะอาด 40 ลิตร
  7. ไข่ไก่ 5 ฟอง

          ขั้นตอนการผลิต

  1. นำน้ำใส่ถังแล้วเติมนมข้นหวาน 2 กระป๋อง และเชื้อบีเอสจำนวน 0.5 ลิตร
  2. จากนั้นตอกไข่ไก่จำนวน 5 ฟอง ลงไป คนให้เข้ากันปิดฝาให้สนิท
  3. ปั๊มอากาศให้เป็นเวลา 3วัน (หรือเปิดใช้ไม้สะอาดคน 2 –3ครั้ง / วันหรือทุกๆ 6ชั่วโมง)
  4. เมื่อครบ 3 วัน เติมนมข้นหวานอีก 2 กระป๋อง และกากน้ำตาล 2 ลิตร คนให้เข้ากันปั๊มอากาศอีก 3 วัน
  5. เมื่อครบ 6 วัน นำไปใช้ได้หรือบรรจุในขวดทึบแสง เก็บไว้ในที่ไม่มีแสงแดดส่อง สามารถเก็บได้นาน ประมาณ 1 เดือน

 

เอกสารอ้างอิง

ธีระศักดิ์ ศรีวิชัย. (2557). การใช้สารชีวภัณฑ์ (Microbial Pesticide) เพื่อการป้องกันกำจัดศัตรูพืช. ใน ศูนย์บริหารศัตรูพืช จังหวัดเชียงใหม่, การผลิตตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง. ศูนย์บริหารศัตรูพืช จังหวัดเชียงใหม่

ศุภศักดิ์ ศรีโสดา. (2561). การผลิตขยายและใช้เชื้อแบคทีเรียและสารสกัดธรรรมชาติควบคุมศัตรูพืช. ใน ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่, โครงการส่งเสริมการผลิตและกระจายเมล็ดพันธุ์ข้าวพันธุ์ดี. ศูนย์ส่งเสริมเทคโนโลยีการเกษตร ด้านอารักขาพืช จังหวัดเชียงใหม่